Stenen prentenboek
In de tijd van het rococo was hei in de mode om een geschreven of getekend albumblad te bezitten dat gewijd was aan de jacht of aan de wijn. In de Blütengrund bij Großjena onder de rook van Naumburg ligt zo’n album, in een hoogst ongewone vorm.
Bij een grote zandstenen terrasmuur middenin een wijngaard zijn twaalf meer dan levensgrote reliëfs te zien. Het stenen prentenboek is daarmee een van de meest bijzondere monumenten voor wijn en ook het grootste beeldreliëf in Europa dat ooit in rotssteen vervaardigd werd.
Opdrachtgever ervoor was juwelier Johann Christian Steinauer, sinds 1705 gevestigd in Naumburg en daar rijk geworden als hofleverancier van hertog Christian II van Sachsen-Weißenfels. Rond 1720 besloot Steinauer daarom een wijngaard te kopen. Naar aanleiding van het tienjarig troonjubileum van de hertog kwam hij op het idee om bij wijze van huldiging een reliëf in de rotsen van zijn wijngaard te laten maken. De naam van de beeldhouwer is onbekend, maar hij schiep wel een meesterwerk. Over een lengte van 150 meter ontstonden twaalf taferelen waarvan er tien verhalen uit de Bijbel voorstellen. De overige twee laten een vossenjacht zien en het ruiterstandbeeld van hertog Christian.
Zes van de reliëfs hebben betrekking op Bijbelse wijnverhalen. Te zien zijn Noach als eerste wijnboer, de uit de hand gelopen dronkenschap van Lot en zijn dochters, Josua en Kaleb die als verspieders met een enorme druiventros terugkeren uit Kanaän, Christus in de wijnpers en de gelijkenis van de werkers in de wijngaard. Ook te zien is de bruiloft te Kana, waar Christus volgens de Bijbel water in wijn veranderde, samen met het inschrift: “Gott macht immer aus Wasser Wein / Gesegnet ist die Frucht / Verdammt soll der Mischer sein / der nicht Erquickung sucht.”
In de fundering van Steinauers landhuis boven de wijngaard werd in 1913 een spectaculaire vondst gedaan. Daarbij werden in totaal vier flessen ontdekt, telkens een van de jaargangen 1678 en 1680 en twee uit 1687. De fles uit 1678 staat sindsdien als oudste volle wijnfles van Duitsland in het wijnmuseum van Speyer. Een van de flessen uit 1687 werd in Berlijn geproefd, die uit 1680 in Naumburg. De tweede fles daarvan bleef in het bezit van de toenmalige eigenaar en is verdwenen. De lege ‘Naumburger fles’ uit 1680 is tegenwoordig in bezit van het stedelijk museum van Naumburg.
