Zonnewijzers
Ze laten zien hoe de dag voortschrijdt en ze zijn zo oud als de mensheid. Tot aan het begin van de 19e eeuw waren zonnewijzers synoniem met klokken. Andere waren er niet.
Het principe ervan is eenvoudig. Parallel aan de aardas wordt een staaf verankerd waarvan de schaduw op het vlak eronder de stand van de zon laat zien en daarmee uren en minuten. De veelal op het zuiden gelegen steile hellingen van de Moezel boden ideale omstandigheden voor zonnewijzers. In tijden waarin er nog geen horloges waren, konden wijngaardwerkers er op zien hoe laat het was.
Aan de Moezel moeten er tegenwoordig nog een paar honderd van deze meestal stenen tijdaanwijzers zijn. Vele ervan waren zo markant dat ze hun naam aan wijngaarden gaven. De samenhang is duidelijk: waar een zonnewijzer staat, ontstaat ook eersteklas wijn omdat het om een zonovergoten locatie op het zuiden gaat. D beroemdste zijn de Wehlener Sonnenuhr, de slechts een paar honderd meter verderop staande Zeltinger Sonnenuhr en de Brauneberger Juffer-Sonnenuhr. Een andere zonnewijzer is te vinden in de toren van een voormalige burcht in Ürzig die tussen de wijnstokken op de rotsen gebouwd werd. Verder zijn er ook te zien op de steile hellingen in Neumagen, Maring en Pommern.
In Wehlen werd de beroemde Sonnenuhr tot symbool van het dorp. De wijzer werd in 1842 gebouwd door wijngaardeigenaar Jodocus Prüm. Zoals alle oude zonnewijzers geeft die de echte plaatselijke tijd aan. Wanneer de zon zijn hoogste stand boven Wehlen bereikt, valt de schaduw van de wijzer precies op twaalf uur. Vergeleken met de in 1893 ingevoerde en verplichte Centraal Europese tijd is er een verschil van 32 minuten. De zonnewijzer loopt dus een half uur achter. Rond 1900 kreeg de wijngaard door toedoen van de beroemde zonnewijzer de naam Wehlener Sonnenuhr.
Wehlen heeft zich nu ten doel gesteld om laats van de 100 zonnewijzers te worden. Ruim 50 zijn er al, waarvan de oudste uit de 17e eeuw stammen. Maar er komen ook nieuwe wijzers in de meest uiteenlopende vormen, zoals horizontale op oude wijnvaten, verticale op muren van huizen, equatoriale zonnewijzers die er uitzien als een globe en digitale waarbij niet een wijzer verschuift, maar waarbij de zon door een getallenreeks schijnt en zo de tijd op de ondergrond projecteert. Op internet staan alle zonnewijzers in Wehlen opgesomd. Wie weet inspireerden de zonnewijzers van de Moezel de oude schlagerzin “Mach’s wie die Sonnenuhr, zähl’ die heitren Stunden nur.” Vrij vertaald: “Tel net als de zonnewijzer alleen de vrolijke uurtjes.”
